قارچ دنبلان

واژۀ دنبلان از کجا آمده و به چه معناست؟

واژه دنبلان برگرفته از واژه دونبالان donbalan در زبان ترکی آذربایجانی، به معنی برآمده، متورم و برجسته است و به زمینی اشاره می­کند که هنگام خارج شدن دنبلان، حالت برآمده و پف کرده پیدا می­کند.

این قارچ را در هرمزگان به نام آغر، در تهران، دنبلان کوهی و در فارس به نام دنبل می‎شناسند و در کتب طب سنتی از آن با عنوان «نبات الرعد» یاد شده است.

 :

ماهیت دنبلان چیست؟

دنبلان در واقع نوعی ساختمان باردهی یک قارچ زیرزمینی است که ممکن است به رنگ­های قرمز تیره، خاکستری، سفید، بنفش و سیاه دیده شود. دنبلان حالت غده ای دارد و توپر و شبیه به سیب زمینی است و اندازه آن از یک فندق تا اندازه یک پرتقال یا کمی بزرگتر متغیر است .

دنبلان را کی، کجا و چگونه می توان یافت؟

دنبلان در سال‎های پرباران معمولاً بعد از آغاز بارندگی‎های بهاره از نیمه‎های اسفند تا اواخر فروردین ماه و در عمق ۵ تا 30 سانتی متری خاک های مرطوب آهکی و سبک دامنه کوهستان ها و کوه های شنی یافت می­شود. قارچ دونبالان همزیست ریشه گیاهان است بنابراین در خاک بدون گیاه دنبال آن نگردید، دنبلان­ ها را می توان در مجاورت ریشه گیاهان یافت. دنبلان را در زمین های بکر غیر زراعی و در بخش هایی از خاک که برآمده و ترک خورده است، می توان یافت .

:

دنبلان در چه مناطقی از ایران یافت می شود؟

دونبالان به حالت طبیعی در بسیاری از مناطق معتدل دیده می‌شوند. زادگاه اولیه و محل رویش دنبلان کشورهای افغانستان و هندوستان و در ایران مناطق کوهستان های نواحی شمال غرب کشور است. در آذربایجان، کوه های ماکو، چالدران، پلدشت، چایپاره، مرند، جلفا، منطقه ارسباران، و بخش یامچی، خوی، میانه، دشت مغان، استان زنجان شهرستان طارم و خدابنده، در شهرهای مرکزی و جنوبی کشور استان‎های فارس، منطقه زردکوه چهارمحال و بختیاری، یاسوج، هرمزگان، شهرستان دامغان، استان سمنان  همدان، استان سیستان و بلوچستان، لرستان، کرمانشاه و تهران، مناطق شمالی ایران به ویژه استان گلستان منطقه ترکمن صحرا شهرستان­های گنبد، کندوان، دو هزار، شهسوار استان گیلان شهر لوشان، تپه های گلفرج و مارازا و طالب گلی،استان خراسان شمالی شهرستان سراوان و حتی جزیره کیش می روید.

قارچ دنبلان از محصولات اقتصادی یامچی که  دارای مرغوبیت بالایی هستند و بسیاری از اهالی شهر یامچی در خرید و فروش دونبالان حتی در بازارهای جهانی نیز نقش دارند، از همین رو نیروهای انتظامی و ارگان‌های دولتی یامچی پیدا کردن دونبالان را توسط افراد غیربومی در فصل دونبالان را ممنوع کرده‌اند.

 قارچ دنبلان دربخش ارشق

دنبلان گونه قارچ خوراکی با ارزش و البته نسبتا گرانقیمتی است که به صورت خود رو در دامنه کوهستان ها و کوه های شنی رشد می کند که شناسایی و جمع آوری آن در زیر خاک نیازمند تجربه و خبرگی خاصی است.

این قارچ بیشتر در بخش ارشق و روستاههای دمقلی-حسنلو-جبارلو و اطراف سد سبلان می روید که مهمترین منطقه رویش آن در روستای دمقلی کوهپایه ها و دشت هاست.تشخیص این قارچ در زیر زمین کار نسبتا سختی است که از برآمدگی و یا شکاف های سطحی خاک می توان وجود آن در زیر زمین پی برد.تولید این نوع قارچ از طریق هاگ بوده، ریشه و ساقه ندارد و اهل فن و آشنا و کارشناسان میزان برداشت آن را متفاوت می دانند و می گویند معمولا بیش از ۱۵۰ گیلوگرم در هکتار برداشت می شود.معمولا افرادی که در جمع آوری دنبلان مهارت دارند از بامدادان تا ظهر به دامنه کوه ها رفته و روزانه به میزان ۷ الی ۱۵ کیلو گرم جمع آوری می کنند، برداشت کم و محدود باعث می شود که قیمت آن زیاد و بیش تر باشد.در روزهای معمولی خصوصا تعطیلات آخر هفته مردمی که آگاهی و اطلاع از پیدا کردن دنبلان دارند به صورت گروهی یا خانوادگی به دامنه کوه ها رفته ضمن استفاده از آب و هوا و طبیعت کوهستانی که به نوعی ورزش و فعالیت فیزیکی محسوب می شود به جمع آوری آن می پردازند.امسال بخاطر بارش ههای خوب رویش دنبلان افزایش یافته که این افزایش رویش موجب شده بیشتر خانواده ههابا جمع اوری وفروش این قارچ برای خود درامد زایی کرده اند. همچنین از شهرهای دیگر نیز جهت جمع اوری این قارچ در سطح روستاههای بخش ارشق حضور یافتند.درحال حاضر این قارچ در مغازه ههای شهررضی کیلویی تا۳۰۰۰۰۰ریال به فروش میرسد.

منابع:vom.ir-ایلقارنیوز